Rozdział 1
Zasady ogólne
 

§ 1

1. Regulamin niniejszy reguluje postępowanie dyscyplinarne przed sądami łowieckimi i postępowanie przygotowawcze prowadzone w formie dochodzenia przed rzecznikami dyscyplinarnymi PZŁ.
2. W sprawach nieuregulowanych niniejszym regulaminem stosuje się pomocniczo przepisy kodeksu postępowania karnego.


1. Sądy łowieckie i rzecznicy dyscyplinarni prowadzą postępowania dyscyplinarne w sprawach przewinień łowieckich przeciwko osobom fizycznym - członkom PZŁ.
2. Jeżeli w chwili, gdy o przewinieniu łowieckim zostanie powiadomiony rzecznik dyscyplinarny nie jest znana osoba sprawcy, rzecznik może wszcząć postępowanie wyjaśniające, którego celem jest ustalenie, czy czyn nosi cechy przewinienia łowieckiego i kto jest jego sprawcą.
3. Wystąpienie z PZŁ po popełnieniu przewinienia łowieckiego nie stanowi przeszkody do przeprowadzenia postępowania dyscyplinarnego.
4. Przewinieniem łowieckim jest czyn polegający na:
    a) naruszeniu dyspozycji art. 51, 52 i 53 ustawy Prawo łowieckie;
    b) naruszeniu zasad i warunków wykonywania polowania oraz obowiązku znakowania określonych przez MOŒŚNiL lub władze i organa PZŁ;
    c) naruszeniu zasad etyki łowieckiej, jeżeli przynosi to szkodę dobremu imieniu łowiectwa lub stosunkom koleżeńskim pomiędzy myśliwymi;
    d) naruszeniu Statutu PZŁ, statutu koła, dyscypliny organizacyjnej;
    e) działaniu na szkodę koła.


Nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza, gdy:
    1) zarzucany czyn nie nosi cech przewinienia łowieckiego;
    2) sprawca w chwili popełnienia czynu nie jest członkiem PZŁ;
    3) sprawca zmarł;
    4) nastąpiło przedawnienie;
    5) postępowanie dyscyplinarne co do tego samego czynu tej samej osoby zostało prawomocnie ukończone lub wcześniej wszczęte toczy się;
    6) jeżeli od chwili popełnienia przewinienia łowieckiego do dnia wszczęcia postępowania dyscyplinarnego upłynęło więcej niż 3 lata lub 6 miesięcy od powzięcia przez rzecznika wiadomości o tym czynie;
    7) sąd lub rzecznik uzna, że środki dyscyplinarne zastosowane przez inne organa lub władze PZŁ są adekwatne do popełnionego przewinienia i stopnia winy;
    8) nastąpiło przekazanie ścigania organom Zrzeszenia.


1. Po prawomocnym uniewinnieniu obwinionego przez sąd łowiecki lub prawomocnym umorzeniu postępowania przez rzecznika, jeżeli nie nastąpiło przekazanie ścigania organom PZŁ, organa statutowe PZŁ i koła łowieckiego nie mogą stosować za ten sam czyn środków dyscyplinarnych.
2. Zastosowanie przez zarząd lub walne zgromadzenia koła łowieckiego sankcji przewidzianych statutem koła, a w przypadku członków niezrzeszonych w kołach zastosowanie przez zarząd wojewódzki (okręgowy) PZŁ sankcji statutowych nie stanowi przeszkody do wszczęcia postępowania o ten sam czyn przez rzecznika dyscyplinarnego i sąd łowiecki.
3. Rzecznik dyscyplinarny uznając, że prowadzenie dochodzenia dyscyplinarnego i kierowanie sprawy do sądu łowieckiego jest niecelowe z uwagi na rodzaj przewinienia łowieckiego i stopień społecznego niebezpieczeństwa czynu, szczególnie w przypadku naruszenia zasad etyki łowieckiej, może przekazać sprawę zarządowi koła łowieckiego, a w przypadku członków niezrzeszonych w kołach - zarządowi wojewódzkiemu (okręgowemu) PZŁ w celu zastosowania środków dyscyplinarnych.


1. O warunkowym umorzeniu postępowania przewidzianego w § 61 Statutu PZŁ w toku dochodzenia postanowienie wydaje rzecznik dyscyplinarny, a po wniesieniu wniosku oskarżycielskiego sąd łowiecki.
2. W postanowieniu należy dokładnie określić czyn obwinionego, wskazać naruszone przepisy prawa łowieckiego oraz ustalić okres próby.
3. Postanowienie o warunkowym umorzeniu postępowania traci moc, jeżeli obwiniony w terminie 7 dni od doręczenia postanowienia złoży sprzeciw.
4. Postanowienie o podjęciu postępowania warunkowo umorzonego wydaje rzecznik dyscyplinarny bądź sąd łowiecki z urzędu lub na wniosek rzecznika dyscyplinarnego.
5. Przed podjęciem postępowania należy umożliwić obwinionemu złożenie wyjaśnień.
6. Na postanowienie o podjęciu postępowania zażalenie nie przysługuje, a postępowanie toczy się dalej na zasadach ogólnych.


1. Rzecznik dyscyplinarny wszczyna postępowanie po powzięciu informacji o popełnieniu przewinienia łowieckiego, natomiast sąd łowiecki - po otrzymaniu wniosku rzecznika dyscyplinarnego.
2. Obowiązek powiadomienia rzecznika dyscyplinarnego o ujawnieniu przewinienia łowieckiego spoczywa: w przypadku polowań zbiorowych na prowadzącym polowanie, w pozostałych przypadkach na organach koła i Zrzeszenia.


1. Sędziowie sądów łowieckich są niezawiśli i podlegają jedynie prawu.
2. Działalnością sądu kieruje jego przewodniczący, który powinien mieć wykształcenie prawnicze.
3. Zgromadzenie ogólne sędziów może powołać jednego lub kilku zastępców przewodniczącego. Podział obowiązków między zastępcami ustala przewodniczący sądu.
4. Sędziowie składają przed prezydiami właściwych rad łowieckich przyrzeczenie o treści:
"Mając świadomość, że sędziowie sądów łowieckich są niezawiśli, przyrzekam kierować się normami prawa i etyki łowieckiej oraz stać na ich straży".
5. Na rozprawach sędziowie i rzecznicy występują w togach według ustalonego wzoru.


1. Właściwy do rozpoznania sprawy w pierwszej instancji jest wojewódzki (okręgowy) sąd łowiecki, na terenie którego popełniono przewinienie łowieckie.
2. W uzasadnionych przypadkach Główny Sąd Łowiecki na wniosek Przewodniczącego Głównego Sądu Łowieckiego, Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego PZŁ lub właściwego wojewódzkiego (okręgowego) sądu łowieckiego może powierzyć sprawę do rozpoznania w pierwszej instancji innemu wojewódzkiemu (okręgowemu) sądowi łowieckiemu, przejąć sprawę do własnego rozpoznania lub delegować członka Głównego Sądu Łowieckiego do przewodniczenia w komplecie wojewódzkiego (okręgowego) sądu łowieckiego przy rozpoznawaniu sprawy.
3. Spory o właściwość rozstrzyga Główny Sąd Łowiecki.


Sądy rozpatrują sprawy w kompletach. Komplet składa się z przewodniczącego i 2 członków. Przewodniczącym kompletu powinna być osoba o wykształceniu prawniczym.


1. Władze i organa Zrzeszenia obowiązane są, na żądanie sądów łowieckich i rzeczników dyscyplinarnych PZŁ, udzielić im pomocy.
2. Sądy łowieckie i rzecznicy dyscyplinarni udzielają sobie pomocy prawnej.
3. Zarządy wojewódzkie (okręgowe) i Zarząd Główny PZŁ prowadzą sekretariaty właściwych sądów i rzeczników. Zarządy te obowiązane są również na żądanie przewodniczącego kompletu orzekającego wyznaczyć protokolanta na rozprawy sądowe.
4. Sposób prowadzenia akt i repertoriów sądów i rzeczników, a w szczególności wzory dokumentów określają w porozumieniu ze sobą Przewodniczący Głównego Sądu Łowieckiego i Główny Rzecznik Dyscyplinarny.


1. Rzecznicy dyscyplinarni prowadzą postępowania wyjaśniające i dochodzenia dyscyplinarne, a nadto wnoszą i popierają oskarżenie przed sądami łowieckimi i wykonują inne czynności, wynikające z przepisów niniejszego regulaminu.
2. W zakresie wykonywania swoich funkcji rzecznik dyscyplinarny jest niezależny od innych władz i organów Polskiego Związku Łowieckiego. W szczególności nie jest związany poleceniami sprzecznymi z prawem, etyką lub uregulowaniami niniejszego regulaminu.


1. Wojewódzkiego (okręgowego) rzecznika dyscyplinarnego PZŁ powołuje i odwołuje wojewódzka (okręgowa) rada łowiecka po zasięgnięciu opinii Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego PZŁ lub na jego wniosek.
2. Zastępców wojewódzkiego (okręgowego) rzecznika dyscyplinarnego powołuje i odwołuje po zasięgnięciu opinii wojewódzkiego (okręgowego) rzecznika dyscyplinarnego właściwa wojewódzka (okręgowa) rada łowiecka.


Przepisy § 8 dotyczące właściwości sądu stosuje się odpowiednio.


1. Przepis § 44 ust. 2 i 3 dotyczący wyłączenia sędziego stosuje się odpowiednio.
2. O wyłączeniu rzecznika postanawia Główny Rzecznik Dyscyplinarny.


Po otrzymaniu wiadomości o czynach powodujących odpowiedzialność członka Zrzeszenia przed sądami łowieckimi, rzecznik sprawdza, czy nie zachodzą przesłanki określone w § 3, a jeżeli nie, to wszczyna postępowanie dyscyplinarne, którego celem jest :
a) stwierdzenie, czy istotnie miał miejsce fakt popełnienia przewinienia łowieckiego;
b) ujawnienie wszystkich sprawców;
c) ustalenie istotnych dowodów;
d) zebranie opinii i danych o karalności łowieckiej sprawców przewinienia.


1. O wszczęciu dochodzenia rzecznik zawiadamia:
    a) pokrzywdzonego;
    b) sprawcę przewinienia, jeżeli jego osoba jest znana;
    c) zarząd macierzystego koła łowieckiego sprawcy, do którego zwraca się jednocześnie o wydanie opinii o sprawcy;
    d) właściwy ZO PZŁ.
2. Po wszczęciu dochodzenia rzecznik zwraca się do Głównego Sądu Łowieckiego PZŁ o dostarczenie danych dotyczących karalności łowieckiej.
3. Jeżeli przewinienie łowieckie stanowi przestępstwo lub wykroczenie ścigane z oskarżenia publicznego, rzecznik niezwłocznie zawiadamia o tym właściwego prokuratora lub jednostkę policji. Zawiadomienie to nie wstrzymuje postępowania dyscyplinarnego, lecz rzecznik może postępowanie to zawiesić, jeżeli uzna, że wyniki lub dowody zgromadzone przez prokuraturę lub policję mogą być istotne dla postępowania dyscyplinarnego prowadzonego przed rzecznikiem dyscyplinarnym i sądem łowieckim.
4. Wszczęte postępowania dyscyplinarne za przestępstwa wymienione w § 13 Statutu PZŁ zawiesza się, a w przypadku prawomocnego skazania przez sąd umarza.


1. Jeżeli rzecznik uzna, że dochodzenie dyscyplinarne dostarczyło dowodów winy sprawcy, sporządza wniosek oskarżycielski wraz z uzasadnieniem i odpisem dla obwinionego, który wraz z aktami sprawy składa sądowi łowieckiemu. Obwinionym jest osoba, którą przesłuchano w tym charakterze, a jeżeli nie stawiła się przed rzecznikiem - jest to osoba, którą wezwano w celu przesłuchania w charakterze obwinionego.
2. Rzecznik dyscyplinarny może - za zgodą obwinionego - dołączyć do wniosku oskarżycielskiego wniosek o skazanie obwinionego za zarzucany mu czyn bez przeprowadzenia rozprawy i wymierzenie mu konkretnie w tym wniosku określonej kary.
3. Jeżeli zachodzą warunki do wystąpienia z wnioskiem, o którym mowa w ust. 2, a w świetle zebranych dotąd dowodów wyjaśnienia obwinionego nie budzą wątpliwości, dalszych czynności dowodowych w dochodzeniu można nie przeprowadzać.


1. Jeżeli okoliczności przytoczone w zawiadomieniu o przewinieniu łowieckim nie dają podstaw do wszczęcia dochodzenia lub ujawnią się przesłanki wskazane w § 3 regulaminu - rzecznik odmawia wszczęcia dochodzenia.
2. Jeżeli dochodzenie dyscyplinarne nie dostarczyło podstaw do złożenia wniosku oskarżycielskiego lub rzecznik skorzysta z uprawnień wskazanych w § 4 ust. 3 - wydaje postanowienie o umorzeniu dochodzenia.
3. Stwierdzając występowanie rażących nieprawidłowości w gospodarce łowieckiej, działalności koła lub zarządu sprzyjających popełnianiu przewinień łowieckich, rzecznik wskazuje je organom lub władzom nadrzędnym w celu ich usunięcia. Organa lub władze, do których skierowano wystšąienie, mają obowiązek powiadomić rzecznika w terminie 30 dni od jego otrzymania, o podjętych środkach.
4. W przypadku stwierdzenia w działalności koła nieprawidłowości szczególnej wagi rzecznik może wystąpić o zastosowanie wobec koła sankcji przewidzianych w Statucie PZŁ.


O odmowie ścigania lub umorzeniu dochodzenia rzecznik zawiadamia osoby i organa wymienione w § 16 ust. 1, którym służy prawo złożenia zażalenia do sądu łowieckiego właściwego dla rozpoznania sprawy w terminie 14 dni od daty doręczenia odpisu postanowienia.


1. Rozpoznając zażalenie sąd utrzymuje w mocy zaskarżone postanowienie lub uwzględnia zażalenie i uchyla postanowienie rzecznika, zwracając mu akta w celu skierowania wniosku oskarżycielskiego lub uzupełnienia materiału dowodowego.
2. Zwracając akta dochodzenia w celu jego uzupełnienia, sąd wskazuje konkretne czynności dowodowe, jakie powinny być przeprowadzone.


1. Rzecznik dyscyplinarny powinien zakończyć dochodzenie w terminie trzech miesięcy od daty jego wszczęcia.
2. W uzasadnionych przypadkach na wniosek wrd (ord), Główny Rzecznik Dyscyplinarny może przedłużyć ten termin na czas określony.
3. Termin wskazany w ust. 1 nie biegnie w okresie zawieszenia dochodzenia dyscyplinarnego.


1. Sąd łowiecki lub rzecznik dyscyplinarny dopuszcza wszystkie dowody, które mogą przyczynić się do wyświetlenia sprawy, a w szczególności:
    a) dokumenty;
    b) przesłuchania świadków;
    c) oględziny i dowody rzeczowe;
    d) opinie biegłych.
2. Sąd łowiecki i rzecznik dyscyplinarny mają obowiązek uwzględniania i badania okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść obwinionego. Nie dających się usunšą wątpliwości nie wolno rozstrzygać na niekorzyść obwinionego.


Dowody przeprowadza się na wniosek stron lub z urzędu. We wniosku dowodowym strona musi wskazać konkretne źródło dowodowe, a także jakie okoliczności mają być udowodnione.


1. Wniosek dowodowy oddala się, jeżeli:
    a) przeprowadzenie dowodu jest niedopuszczalne;
    b) okoliczność, która ma być udowodniona jest już dostatecznie wyjaśniona zgodnie z wnioskiem lub jest nieistotna dla sprawy
    c) dowód jest nieprzydatny dla stwierdzenia danej okoliczności lub nie da się przeprowadzić.
2. Oddalenie wniosku dowodowego następuje w formie postanowienia.


1. Dokumentem jest każdy przedmiot, z którym zwišąane jest określone prawo, albo który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mogącej mieć znaczenie prawne i znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.
2. Dowód z dokumentu przeprowadza się przez odczytanie jego treści i dołączenie do akt sprawy w oryginale lub odpisie.


1. Świadkiem w postępowaniu dyscyplinarnym może być każda osoba, niezależnie od przynależności do PZŁ.
2. Członkowie PZŁ wezwani przez rzecznika dyscyplinarnego lub sąd łowiecki w charakterze świadków mają obowiązek organizacyjny stawienia się w oznaczonym miejscu i czasie oraz złożenia zeznań. Świadek, który nie może stawić się we wskazanym czasie, powinien niezwłocznie zawiadomić o tym sąd lub rzecznika. Zeznanie świadka może być zastąpione jego oświadczeniem lub innymi dokumentami, np. skargą złożoną do władz i organów koła lub Zrzeszenia innych niż rzecznik i sąd łowiecki. W razie wątpliwości sąd lub rzecznik może bezpośrednio przesłuchać autora oświadczenia.
3. Sąd lub rzecznik może zarządzić przesłuchanie świadka przez najbliższy jego miejsca zamieszkania sąd lub rzecznika, albo przesłuchać świadka przez wytypowanego sędziego w miejscu jego zamieszkania.
4. Przed przesłuchaniem członka PZŁ należy uprzedzić o odpowiedzialności organizacyjnej za zatajenie prawdy lub zeznanie nieprawdy, co jest czynem nieetycznym.
5. Najbliżsi członkowie rodziny obwinionego tj. rodzice, dzieci, małżonek, rodzeństwo, powinowaty w tym samym stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca faktycznie we wspólnym pożyciu mają prawo odmówić złożenia zeznań.


1. W razie potrzeby sąd lub rzecznik przeprowadza dowód z oględzin miejsca, rzeczy lub ciała.
2. Rzeczą jest każdy przedmiot, który jest nośnikiem śladów lub z racji swego istnienia, czy położenia sam jest śladem istotnym dla rozstrzygnięcia sprawy. Jeżeli przedmiot taki jest w dyspozycji członka PZŁ, osoba ta zobowiązana jest do okazania tego przedmiotu sądowi łowieckiemu lub rzecznikowi dyscyplinarnemu.


1. Jeżeli okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy wymagają dla ich interpretacji lub stwierdzenia wiadomości specjalnych, wzywa się biegłych lub zwraca o opinię do właściwych instytucji lub organów.
2. W charakterze biegłego należy w miarę możliwości powoływać członków PZŁ.
3. Biegły składa opinię na piśmie lub do protokołu.


W postępowaniu dyscyplinarnym należy unikać nadmiernego formalizmu. Jeżeli osoby wezwane przez rzecznika dyscyplinarnego złożą zeznania na piœśie i powiadomią go, że stawią się w sądzie łowieckim, może on zrezygnować z ich przesłuchania. Należy dążyć, aby sprawa w miarę szybko znalazła się w sądzie łowieckim, a większość dowodów była przeprowadzona na rozprawie.


1. Z przebiegu dokonywanych czynności sąd łowiecki i rzecznik dyscyplinarny sporządzają protokoły lub notatki urzędowe.
2. Protokoły sporządza się w szczególności z:
    a) przesłuchania obwinionego;
    b) przesłuchania świadków i biegłych;
    c) z konfrontacji;
    d) oględzin miejsca, rzeczy lub ciała;
    e) z rozpraw;
    f) z posiedzeń niejawnych.
3. Notatki urzędowe sporządza się z pozostałych zdarzeń, mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy lecz nie wymagających formy protokołu.


Protokół powinien zawierać:
a) oznaczenie sprawy oraz miejsce, datę i nazwę dokonywanej czynności;
b) nazwiska, imiona i adresy uczestników czynności ze wskazaniem charakteru, w jakim w czynności tej brali udział;
c) przebieg czynności;
d) możliwie dokładną treść zeznań osób przesłuchiwanych oraz treść wniosków i oświadczeń pozostałych uczestników czynności;
e) wydane postanowienia;
f) protokół pierwszego przesłuchania obwinionego przez rzecznika powinien ponadto zawierać informację o treści przedstawionego zarzutu, a późniejsze - informację o treści zarzutu, jeżeli zarzut został uzupełniony lub zmieniony.


1. Protokół z czynności rzecznika lub członka składu wyznaczonego do dokonania czynności spisuje dokonujący czynności lub wyznaczony protokolant, a podpisują wszyscy uczestnicy czynności.
2. Protokół z posiedzenia niejawnego i rozprawy sporządza protokolant lub członek kompletu orzekającego, a podpisuje przewodniczący kompletu orzekającego i sporządzający protokół.
3. Notatkę urzędową podpisuje osoba spisująca tę notatkę.


1. Rozstrzygnięcia sądów łowieckich kończące postępowanie po przeprowadzonej rozprawie lub wydane na wniosek stron zapadajšąw formie orzeczeń, a w pozostałych przypadkach w formie postanowień. 2. Przewodniczący sądów i przewodniczący kompletów orzekających w kwestiach nie wymagających postanowienia wydają zarządzenia.

Rzecznicy wydają orzeczenia w formie postanowień. W pozostałych przypadkach wydają zarządzenia.


Uzasadnienia wymagają postanowienia kończące postępowanie oraz orzeczenia wydane w postępowaniu odwoławczym. Orzeczenia wydane przez sąd I instancji uzasadnia się na wniosek strony.


1. Rozstrzygnięcia sądu zapadają większością głosów. Członek kompletu, który został przegłosowany, podpisując orzeczenie może przy swoim podpisie umieścić adnotację "cum votum separatum" lub "cvs", albo "Zdanie odrębne" lub "Z.o", a nadto składa do akt sprawy uzasadnienie zdania odrębnego, które przechowuje się w zamkniętej kopercie.
2. Ze zdaniem odrębnym może zapoznać się Główny Sšą Łowiecki w toku postępowania odwoławczego.


1. Orzeczenia oraz postanowienia sądu łowieckiego zawierają:
    a) datę i miejsce wydania oraz wskazanie organu wydającego;
    b) nazwiska i imiona członków kompletu orzekającego;
    c) datę i miejsce rozpoznania sprawy;
    d) nazwiska i imiona rzecznika dyscyplinarnego, obrońców i protokolanta;
    e) nazwiska i imiona obwinionych oraz nazwę ich kół macierzystych lub wskazanie zarządu wojewódzkiego (okręgowego) PZŁ, w którym zarejestrowany jest członek PZŁ, niezrzeszony w kole łowieckim;
    f) opis stawianego zarzutu z uwzględnieniem miejsca i czasu popełnienia wykroczenia łowieckiego;
    g) kwalifikację prawną czynu;
    h) sentencję, podpisaną przez wszystkich członków składu orzekającego;
    i) uzasadnienie podpisane przez sporządzającego;
    j) pouczenie o środkach zaskarżenia lub prawomocności orzeczenia.
2. Sentencja zawiera decyzję sądu w przedmiocie winy, a w przypadku skazania - opis czynu przypisanego obwinionemu ze wskazaniem czasu i miejsca jego popełnienia, kwalifikację prawną tego czynu, podstawę prawną skazania, wymiar kary oraz orzeczenie o kosztach postępowania.
3. Uzasadnienie zawiera:
    a) opis stanu faktycznego ustalonego przez sšą;
    b) wskazanie dowodów, na których oparł się sąd przy ustalaniu stanu faktycznego;
    c) wskazanie dowodów, których sąd nie przyjął ze wskazaniem powodów ich odrzucenia;
    d) okoliczności, które miały wpływ na wymiar kary.


1. Orzeczenia kończące postępowanie doręcza się stronom za zwrotnym poświadczeniem odbioru.
2. O treści orzeczenia zawiadamia się organa wskazane w § 16 ust. 1.


1. Po otrzymaniu wniosku oskarżycielskiego przewodniczący sądu sprawdza, czy dołączono do niego wszystkie dokumenty i przydziela sprawę kompletowi sądzącemu do rozpoznania.
2. W razie stwierdzenia, że akta sprawy nie zawierają wszystkich dokumentów niezbędnych dla rozpoznania sprawy, a uzupełnienie braków przez sąd połączone byłoby z nadmiernymi trudnościami, przewodniczący zwraca akta rzecznikowi, wzywając go do uzupełnienia braków w zakreślonym terminie.


Stwierdziwszy, że w sprawie zachodzą przesłanki wskazane w §§ 3 i 5 niniejszego Regulaminu, przewodniczący kieruje sprawę na posiedzenie i wzywa na nie rzecznika dyscyplinarnego, którego obecność jest obowiązkowa.


1. W razie stwierdzenia, że w sprawie nie zachodzą przesłanki wymienione w § 39 ust. 2, przewodniczący sądu wyznacza termin rozprawy, na którą wzywa obwinionego, świadków i zawiadamia rzecznika oraz obrońcę. Wraz z zawiadomieniem o rozprawie obwinionemu doręcza się odpis wniosku oskarżycielskiego i pouczenie o prawie wnioskowania dalszych dowodów.
2. Rozprawa powinna być wyznaczona nie później niż w ciągu miesiąca po otrzymaniu akt.
3. Zawiadomienie o terminie rozprawy doręcza się rzecznikowi i obwinionemu za potwierdzeniem odbioru najpóźniej na 7 dni przed terminem rozprawy.
4. W uzasadnionych przypadkach o terminie rozprawy można zawiadomić zarząd koła łowieckiego macierzystego dla obwinionego lub wezwać na rozprawę jego przedstawicieli.


Rozprawa przed sądem łowieckim jest ustna i jawna. Obwiniony i świadkowie mogą jednak złożyć swoje wyjaśnienia lub zeznania na piśmie, które za zgodą stron mogą być odczytane.


Przewodniczący kompletu orzekającego wydaje wszelkie zarządzenia niezbędne dla utrzymania podczas rozprawy powagi, spokoju i porządku. Jeżeli zachowanie osób, obecnych na sali rozpraw uwłacza powadze sądu lub uniemożliwia sprawne i obiektywne rozpoznanie sprawy, sąd może postanowić o rozpoznaniu sprawy bez udziału publiczności.


1. Przewodniczący otwiera rozprawę, przedstawia skład orzekający i rzecznika dyscyplinarnego, sprawdza stawiennictwo osób wezwanych na rozprawę, prawidłowość doręczenia wezwań osobom, które się nie stawiły oraz informuje o wnioskach, złożonych przez strony przed rozprawą.
2. Sędzia podlega wyłączeniu, jeżeli jest członkiem tego samego koła łowieckiego, co obwiniony.
3. Stronom przysługuje prawo złożenia do kompletu orzekającego wniosku o wyłączenie członka kompletu orzekającego, jeżeli istnieją okoliczności mogące budzić wątpliwości, co do jego bezstronności. Wiedząc o istnieniu takich okoliczności, członek kompletu orzekającego powinien sam zgłosić wniosek o wyłączenie przed wyznaczeniem terminu rozprawy. W składzie orzekającym w kwestii wyłączenia nie może brać udziału sędzia, którego dotyczy wyłączenie.
4. Wynikające z ust. 2 prawo złożenia wniosku o wyłączenie odnosi się również do rzeczników dyscyplinarnych, przy czym o wyłączeniu rzecznika orzeka Główny Rzecznik Dyscyplinarny.


1. Obwiniony może przybrać sobie obrońcę wyłącznie spośród członków PZŁ, przy czym nie powinna to być osoba zajmująca jakiekolwiek stanowisko we władzach i organach Zrzeszenia.
2. Obrońca przy pierwszej czynności powinien złożyć pisemne pełnomocnictwo. Pełnomocnictwo takie może również zgłosić obwiniony do protokołu rozprawy.


Nieusprawiedliwione niestawiennictwo obwinionego lub świadków, prawidłowo wezwanych na rozprawę, nie powoduje odroczenia rozprawy.


1. W przypadku nieobecności obwinionego lub rzecznika i braku dowodu powiadomienia ich we właœśiwym terminie o czasie i miejscu rozprawy - sąd odracza rozprawę.
2. Rozprawa może być prowadzona jeżeli, pomimo usprawiedliwionej nieobecności obwinionego lub braku wiadomości o doręczeniu mu wezwania, obecny na rozprawie obrońca wyrazi zgodę na kontynuowanie rozprawy.
3. Niestawiennictwo obrońcy prawidłowo powiadomionego nie powoduje odroczenia rozprawy.
4. W razie niestawiennictwa świadka, braku dowodu powiadomienia go o terminie rozprawy i braku jego zeznań na piśmie sąd odracza rozprawę, jeżeli pomimo przeprowadzenia innych dowodów uzna, że okoliczności, które powinny być udowodnione zeznaniami tego świadka są istotne i dotychczas nie zostały należycie wyjaśnione.


1. Jeżeli rzecznik dyscyplinarny złożył wniosek określony w § 17 ust. 2, a okoliczności czynu zarzuconego nie budzą wątpliwości i postawa obwinionego wskazuje, że cele postępowania zostaną osiągnięte przez wymierzenie kary wnioskowanej przez rzecznika, przebieg rozprawy można ograniczyć do wysłuchania stron i wydania orzeczenia. W takim przypadku na rozprawę nie wzywa się świadków.
2. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, rzecznik dyscyplinarny może złożyć także w toku zwykłej rozprawy i jeżeli obwiniony wyrazi zgodę, a sąd łowiecki uzna, że spełnione są jego warunki, może ograniczyć postępowanie dowodowe i wydać orzeczenie uwzględniające taki wniosek.
3. Orzeczenie wydane w oparciu o ust. 1 i 2 staje się natychmiast prawomocne i nie wymaga uzasadnienia.


1. Przebiegiem rozprawy kieruje przewodniczący kompletu orzekającego. W szczególności:
    a) zarządza opuszczenie sali przez świadków;
    b) zarządza odczytanie wniosku oskarżycielskiego przez rzecznika lub sam go odczytuje;
    c) udziela obwinionemu głosu dla złożenia wyjaśnień;
    d) przeprowadza postępowanie dowodowe:
        - kieruje przesłuchaniami świadków i biegłych oraz konfrontacjami;
        - odczytuje zeznania i wyjaśnienia złożone na piśmie oraz inne dokumenty;
        - okazuje dowody rzeczowe.
2. Członkowie kompletu sądzącego mogą zadawać pytania uczestnikom postępowania.
3. Strony mogą zadawać pytania świadkom i biegłym, składać oświadczenia odnośnie każdego dowodu oraz w miarę przeprowadzania dowodów zgłaszać nowe wnioski dowodowe.
4. W przypadku naruszenia przez obecnych na rozprawie powagi, spokoju lub porządku - przewodniczący upomina ich, a w przypadkach rażących wydala ich z sali. Sąd może również wnieść wzmiankę do protokołu i przesłać wyciąg z protokołu rzecznikowi dla pociągnięcia winnych członków Zrzeszenia do odpowiedzialności organizacyjnej.
5. Uczestnicy postępowania zwracając się do Sądu stoją. Na stojąco wysłuchują również orzeczeń kończących postępowanie.


1. Jeżeli po przeprowadzeniu dowodów okaże się, że zachodzi potrzeba ich uzupełnienia, sąd może odroczyć rozprawę lub przekazać sprawę rzecznikowi celem uzupełnienia dochodzenia, jeżeli przeprowadzenie dowodów przez sąd byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami.
2. Jeżeli w toku rozprawy ujawniono nowe przewinienie łowieckie, popełnione przez obwinionego, nie objęte wnioskiem oskarżycielskim, sąd informuje obwinionego o treści i kwalifikacji prawnej czynu, uprzedzając go jednocześnie, że czyn ten będzie objęty rozprawą i orzeczeniem. W takim przypadku na wniosek obwinionego rozprawę odracza się na nowy termin w celu przygotowania obrony.
3. W razie konieczności przeprowadzenia dowodu poza siedzibą sądu rozpoznającego sprawę, komplet orzekający może wyznaczyć do wykonania tej czynności jednego ze swych członków, lub zwrócić się o jej dokonanie przez inny sąd, w drodze pomocy prawnej.
4. Rozprawę odroczoną prowadzi się w dalszym ciągu. W razie zmiany składu kompletu orzekającego lub stawienia się na rozprawie obwinionego, nieobecnego w poprzednim terminie, przewodniczący lub wyznaczony przez niego sędzia - referent przedstawia szczegółowo wyniki dotychczasowego postępowania.


1. W przypadku, gdy przy rozpoznawaniu sprawy wyłoniło się zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości i mające znaczenie precedensowe dla wszystkich sądów łowieckich, wojewódzki (okręgowy) sąd łowiecki może odroczyć rozpoznanie sprawy i zwrócić się w drodze uchwały do Głównego Sądu Łowieckiego o dokonanie wykładni prawa.
2. W przypadku, gdy budzące wątpliwości zagadnienie prawne pojawiło się na etapie dochodzenia, ze stosownym pytaniem za pośrednictwem Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego występuje wojewódzki (okręgowy) rzecznik dyscyplinarny prowadzący postępowanie przygotowawcze.
3. Uchwała, zawierająca odpowiedź na pytanie prawne, zapada na posiedzeniu niejawnym po wysłuchaniu stanowiska Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego. Po sporządzeniu jej uzasadnienia wraz z aktami sprawy przekazuje się ją organowi, który wystąpił z pytaniem, w celu merytorycznego zakończenia postępowania, przy czym wykładnia prawa i wskazówki zawarte w uchwale wiążšąten organ.
4. Uchwała, o której mowa w ust. 3 powinna być zwrócona wraz z aktami sprawy do organu, który wystąpił z pytaniem prawnym, najpóźniej w 2 miesiące od daty wystąpienia o wykładnię prawa.
5. Odpis uchwały przewodniczący Głównego Sądu Łowieckiego może przesłać do wiadomości wszystkich wojewódzkich (okręgowych) sądów łowieckich, rzeczników dyscyplinarnych, zw PZŁ, a także spowodować opublikowanie w "Łowcu Polskim".


1. Postępowanie karne lub przed kolegium d/s wykroczeń o czyny będące przewinieniami łowieckimi nie wstrzymuje postępowania przed sądami łowieckimi lub rzecznikami dyscyplinarnymi. W uzasadnionych przypadkach sąd lub rzecznik mogą jednak zawiesić postępowanie dyscyplinarne do czasu ukończenia postępowania karnego lub przed kolegium.
2. Dysponując materiałem zgromadzonym w sprawie karnej lub karno-administracyjnej, sąd łowiecki, uznając, że są one wystarczające do orzeczenia co do istoty sprawy, może ograniczyć w stosownym zakresie postępowanie dowodowe.
3. Uniewinnienie obwinionego w postępowaniu karnym lub przed kolegium, albo umorzenie postępowania, nie wyklucza możliwości ukarania przez sąd łowiecki, przy czym sąd ten powinien jednoznacznie ustosunkować się do orzeczenia sądu karnego lub kolegium d/s wykroczeń, wskazując dlaczego je odrzuca.
4. Ust. 2 stosuje się odpowiednio do rzeczników dyscyplinarnych.


1. W przypadku, gdy obwiniony pozostaje pod zarzutem kłusownictwa, postrzelenia człowieka lub stawiany mu zarzut wiąże się z pełnieniem funkcji w organach lub władzach koła lub Zrzeszenia, a dalsze pełnienie funkcji lub wykonywanie praw członka PZŁ, mogłoby być szkodliwe dla dobrego imienia łowiectwa lub dla Zrzeszenia, sąd na wniosek rzecznika może zawiesić obwinionego w prawach członka PZŁ do czasu prawomocnego zakończenia postępowania.
2. Postanowienie o zawieszeniu, o którym mowa w ust. 1 może być wydane, gdy dotychczas zebrane w toku postępowania dyscyplinarnego dowody w wysokim stopniu uprawdopodobniają popełnienie przewinienia, a z okoliczności sprawy wynika, że za czyn ten należałoby orzec karę zasadniczą wykluczenia z PZŁ lub karę dodatkową zakazu pełnienia funkcji.
3. Postanowienie, o którym mowa w ust. 1 sąd może wydać na rozprawie lub posiedzeniu. Odpis doręcza się obwinionemu i przesyła do wykonania właściwemu zw PZŁ i zarządowi koła łowieckiego, macierzystego dla obwinionego.
4. Od postanowienia wydanego na podstawie ust. 1 służy odwołanie na zasadach ogólnych. Ponadto, obwiniony może w każdym czasie złożyć do sądu, który postanowienie to wydał, wniosek o uchylenie zawieszenia w prawach członka PZŁ.
5. W przypadku, gdy postępowanie nie zostało prawomocnie zakończone w terminie 6 miesięcy od dnia zawieszenia, postanowienie o zawieszeniu traci swą moc, o ile zawieszenie nie zostało przedłużone postanowieniem Głównego Sądu Łowieckiego, wydanego na wniosek właściwego sądu lub rzecznika. Od postanowienia GSŁ przysługuje odwołanie do powiększonego składu tego Sądu.
6. W orzeczeniu kończącym postępowanie w danej instancji sšą z urzędu ustosunkowuje się do wydanego uprzednio postanowienia o zawieszeniu obwinionego w prawach członka PZŁ.


1. Po zakończeniu postępowania dowodowego przewodniczący udziela głosu rzecznikowi, obrońcy i obwinionemu, a następnie po naradzie sądu ogłasza sporządzoną na piśmie sentencję orzeczenia, po czym przewodniczący lub wyznaczony przez niego sędzia referent podaje ustne motywy orzeczenia.
2. W sprawach zawiłych sąd może odroczyć ogłoszenie orzeczenia najwyżej na 7 dni, podając czas i miejsce ogłoszenia.
3. Na naradzie kompletu sądzącego poprzedzającej orzeczenie, są obecni tylko członkowie kompletu, a za zgodą przewodniczącego może być obecny również protokolant.
4. Sąd orzeka co do winy i wymiaru kary za każdy z czynów zarzucanych obwinionemu, przy czym najsurowszą z wymierzonych kar uważa się za karę łącznšą
5. Orzeczenie kończące postępowanie rozstrzyga o kosztach postępowania.
6. Obwiniony, jego obrońca i rzecznik dyscyplinarny w terminie zawitym 7 dni od daty wydania orzeczenia, mogą złożyć wniosek o sporządzenie jego uzasadnienia na piśmie. Nie dotyczy to orzeczenia wydanego w trybie § 48 niniejszego regulaminu.
7. Uzasadnienie orzeczenia powinno być sporządzone i przekazane podmiotom wymienionym w ust. 6 w terminie 30 dni od daty zgłoszenia żądania sporządzenia uzasadnienia.


1. Od orzeczeń i kończących postępowanie postanowień wojewódzkiego (okręgowego) sądu łowieckiego stronom i obrońcy obwinionego służy odwołanie do Głównego Sądu Łowieckiego.
2. Od orzeczeń i kończących postępowanie postanowień Głównego Sądu Łowieckiego jako sądu pierwszej instancji, stronom i obrońcy obwinionego przysługuje odwołanie do powiększonego składu Głównego Sądu Łowieckiego.
3. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem sądu pierwszej instancji w terminie zawitym 14 dni licząc od dnia następnego po dniu doręczenia odpisu orzeczenia wraz z uzasadnieniem.
4. Odwołanie złożone w powyższym terminie w urzędzie pocztowym lub wniesione do niewłaściwego sądu lub innej władzy lub organu PZŁ uważa się za wniesione we właściwym terminie - decyduje data stempla pocztowego lub adnotacja władzy lub organu PZŁ o wpłynięciu pisma.
5. Sąd łowiecki lub inna władza albo organ PZŁ, nie powinny odmówić przyjęcia niewłaściwie złożonego odwołania, lecz powinny niezwłocznie przekazać je do właściwego sądu.


1. Orzeczenie nie zaskarżone w terminie jest prawomocne.
2. Orzeczenie wydane w postępowaniu odwoławczym jest prawomocne z chwilą jego ogłoszenia. Orzeczenia takie uzasadnia się na piśmie z urzędu.
3. Prawomocne orzeczenie wykonuje właściwy zarząd wojewódzki (okręgowy) PZŁ.
4. Nadzór nad wykonaniem orzeczeń sprawuje wojewódzki (okręgowy) rzecznik dyscyplinarny.


1. Sąd pierwszej instancji może, na wniosek uprawnionego, przywrócić termin do wniesienia odwołania, niezachowany z przyczyn przez niego niezawinionych.
2. Wniosek o przywrócenie terminu wraz z uzasadnieniem przyczyn jego niezachowania, należy wnieść w terminie 7 dni od ustania przeszkody do sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie. Łącznie z wnioskiem należy wnieść odwołanie.
3. Od postanowienia o odmowie przywrócenia terminu służy odwołanie na zasadach ogólnych.


1. Przewodniczący sądu pierwszej instancji po stwierdzeniu, że odwołanie i opłata kosztów sądowych zostały wniesione z zachowaniem terminu, przesyła je wraz z aktami najpóźniej w terminie 7 dni Głównemu Sądowi Łowieckiemu.
2. Jeżeli odwołanie wniósł rzecznik, przewodniczący sądu pierwszej instancji doręcza odpis odwołania obwinionemu. Jeżeli odwołanie wniósł obwiniony lub jego obrońca - przewodniczący powiadamia o tym rzecznika.


1. Odwołanie od orzeczenia wojewódzkiego (okręgowego) sądu łowieckiego rozpoznaje Główny Sąd Łowiecki w składzie: przewodniczący kompletu sądzącego i 2 członków sądu, a odwołanie od orzeczenia Głównego Sądu Łowieckiego jako sądu pierwszej instancji - tenże sąd w powiększonym pięcioosobowym składzie, pod przewodnictwem Przewodniczącego lub Zastępcy Przewodniczącego Głównego Sądu Łowieckiego.
2. W rozpoznaniu odwołania nie mogą brać udziału sędziowie, którzy brali udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia.


Główny Sąd Łowiecki rozpatruje zażalenia na postanowienia na posiedzeniu niejawnym, natomiast odwołania od orzeczeń na rozprawie jawnej.


1. Przewodniczący Głównego Sądu Łowieckiego wyznacza referenta sprawy oraz termin rozprawy lub posiedzenia niejawnego.
2. O terminie rozprawy zawiadamia się Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego PZŁ, obwinionego i jego obrońcę na 14 dni przed rozprawą.
3. O terminie posiedzenia niejawnego zawiadamia się Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego na 7 dni przed terminem posiedzenia.
4. Nieusprawiedliwione niestawienie się obwinionego lub jego obrońcy nie wstrzymuje rozpoznania sprawy.


1. Po stwierdzeniu braku przeszkód do przeprowadzenia rozprawy przewodniczący udziela głosu sędziemu - referentowi, który na podstawie akt przedstawia stan sprawy w niezbędnym zakresie. Na zgodny wniosek stron można zrezygnować z wygłaszania referatu. Następnie przewodniczący udziela głosu stronie, która wniosła odwołanie, po czym udziela głosu stronie przeciwnej, jeżeli odwołanie wniosły obie strony, udziela głosu stronie, której rewizja jest dalej idąca.
2. Odwołanie może być cofnięte przez stronę, która je wniosła.
3. Główny Sąd Łowiecki nie może przeprowadzać postępowania dowodowego co do istoty sprawy. W wyjątkowych wypadkach, uznając potrzebę uzupełnienia przewodu sądowego, może przeprowadzić dowód bezpośrednio na rozprawie, jeżeli przyczyni się to do przyspieszenia postępowania, a nie jest konieczne przeprowadzenie przewodu na nowo w całości lub znacznej części.
4. Uzupełniając postępowanie dowodowe sąd dokonuje przesłuchania świadka lub oględzin dowodu rzeczowego bezpośrednio na rozprawie lub za pośrednictwem sędziego wyznaczonego z kompletu orzekającego lub wyjątkowo - w drodze pomocy prawnej.
5. Do rozprawy przed Głównym Sądem Łowieckim stosuje się przepisy Rozdziału VIII z uwzględnieniem zmian wskazanych w ust. 3 i 4.


1. Główny Sąd Łowiecki utrzymuje zaskarżone orzeczenie w mocy, zmienia je, uchyla w całości lub w części, albo orzeka odmiennie co do istoty sprawy.
2. Główny Sąd Łowiecki uchyla zaskarżone orzeczenie w przypadku:
    a) naruszenia prawa łowieckiego;
    b) błędu w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia, jeśli mógł on mieć wpływ na treść orzeczenia;
    c) obrazy przepisów niniejszego regulaminu, jeżeli mogła ona mieć istotny wpływ na treść orzeczenia.
3. W przypadku uchylenia orzeczenia Główny Sąd Łowiecki przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji w innym składzie lub innemu równorzędnemu sądowi łowieckiemu.


1. Niezależnie od granic środka odwoławczego GSŁ umarza postępowanie na posiedzeniu niejawnym, o ile zachodzą przesłanki wskazane w § 3 i § 16 ust. 4 niniejszego regulaminu.
2. Niezależnie od granic środka odwoławczego GSŁ uchyla orzeczenie, jeżeli:
    a) w wydaniu orzeczenia brała udział osoba nieupoważniona do orzekania lub podlegająca wyłączeniu;
    b) sąd był nienależycie obsadzony;
    c) orzeczono o karze nieznanej statutowi;
    d) orzeczenie jest oczywiście niesprawiedliwe.
3. Rozstrzygnięcie w przypadkach określonych w ust. 2 może zapaść na posiedzeniu niejawnym.


1. Główny Sąd Łowiecki nie może uchylić ani zmienić orzeczenia na niekorzyść obwinionego, jeżeli rzecznik nie wniósł odwołania.
2. W szczególnie uzasadnionych przypadkach Główny Sąd Łowiecki może uchylić lub zmienić orzeczenie zaskarżone na niekorzyść obwinionego - na korzyść obwinionego, który nie złożył odwołania, jeżeli rozstrzygnięcie w sposób rażący narusza zasady prawa.


1. Po zakończeniu postępowania Główny Sąd Łowiecki zwraca bezzwłocznie akta sądowi I instancji.
2. W swoich aktach Główny Sąd Łowiecki zachowuje odpisy wydanych wyroków, postanowień kończących postępowanie oraz odpowiedzi udzielonych na stawiane mu pytania prawne.
3. Wskazania zawarte w orzeczeniach Głównego Sądu Łowieckiego wiążą sąd pierwszej instancji przy ponownym rozpoznawaniu sprawy.


Przy ponownym rozpoznawaniu sprawy postępowanie dowodowe ponawia się tylko w miarę potrzeby i wskazań Głównego Sądu Łowieckiego.


1. W przypadku rażącego naruszenia prawa w postępowaniu przed sądami łowieckimi, a w szczególności stwierdzenia, że:
    a) w związku z postępowaniem dopuszczono się przestępstwa, które mogło mieć wpływ na treść orzeczenia;
    b) ukryto lub pominięto dowody winy lub niewinności obwinionego;
    c) umorzono postępowanie, bezpodstawnie powołując się na przesłanki przewidziane w § 3 i § 16 ust. 4 regulaminu, a okoliczności te nie były podstawą odwołania,
    d) ujawniły się nowe okoliczności mogące mieć istotny wpływ na treść orzeczenia, prawomocne orzeczenie może być zaskarżone rewizją nadzwyczajną przez Przewodniczącego Głównego Sądu Łowieckiego, Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego PZŁ, Przewodniczącego Zarządu Głównego PZŁ.
2. Jeżeli ujawniły się nowe okoliczności mogące mieć istotny wpływ na treść orzeczenia, nieznane sądowi w chwili orzekania i nie będące podstawą rewizji nadzwyczajnej, na wniosek stron lub z urzędu Sąd wydaje postanowienie w przedmiocie wznowienia postępowania. Przed wydaniem postanowienia można zarządzić sprawdzenie okoliczności podnoszonych przez strony.
3. Po wznowieniu postępowania i wysłuchaniu stron sąd uchyla orzeczenie i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji lub uniewinnia obwinionego albo umarza postępowanie.
4. Właściwym do rozstrzygnięcia w przedmiocie wznowienia postępowania jest sąd, który w sprawie rozstrzygał w ostatniej instancji. Od orzeczenia tego sądu odwołanie nie przysługuje.


1. Wskazane w ust. 1 organa wnoszą rewizję z urzędu lub na wniosek stron. Stronie przysługuje prawo wyboru, do którego organu zwróci się o wniesienie rewizji nadzwyczajnej. Organa te powiadamiają się wzajemnie o złożeniu wniosku oraz o zajętym stanowisku. W razie złożenia podań do różnych organów, rozstrzyga ten, do którego wcześniej wpłynęło podanie. Jeżeli podanie o wniesienie rewizji nadzwyczajnej zostało rozpoznane odmownie, stanowisko to wiąże pozostałe organa, a podania o wniesienie rewizji nadzwyczajnej pozostawia bez rozpoznania.
2. Rewizja nadzwyczajna na niekorzyść obwinionego może być wniesiona nie później, niż w terminie 6-ciu miesięcy od daty uprawomocnienia się orzeczenia sądu.
3. Rewizję nadzwyczajną w stosunku do tego samego obwinionego i od tego samego orzeczenia można wnieść tylko raz.
4. Rewizję nadzwyczajną rozpoznaje Główny Sąd Łowiecki w komplecie złożonym z 5 sędziów, a w przypadku wskazanym w § 55 ust. 2 w składzie 7 sędziów.
5. Rozpoznając sprawę w trybie rewizji nadzwyczajnej, Główny Sąd Łowiecki stosuje odpowiednio przepisy o odwołaniach.
6. Od orzeczenia Głównego Sądu Łowieckiego wydanego po rozpoznaniu rewizji nadzwyczajnej, nie przysługują żadne środki prawne przewidziane w niniejszym regulaminie.


1. Ukarany przez sąd łowiecki i jego obrońca w każdym czasie ma prawo złożyć wniosek o ułaskawienie.
2. Wniosek o ułaskawienie kieruje się do sądu, który wydał orzeczenie w pierwszej instancji.
3. Postanowienie w przedmiocie dalszego toku postępowania w sprawie o ułaskawienie, zapada na posiedzeniu niejawnym w miarę możności w tym samym komplecie sądzącym, który orzekał w danej sprawie. O terminie posiedzenia powiadamia się rzecznika, który bierze udział w posiedzeniu i składa do protokołu opinię w przedmiocie ułaskawienia, lub informuje sąd przed terminem, że nie weźmie udziału w posiedzeniu, składając jednocześnie stosowną opinię na piśmie.
4. Rozpoznając wniosek o ułaskawienie sąd ocenia rodzaj popełnionego przewinienia łowieckiego, nagminność i stopień społecznego niebezpieczeństwa tego typu czynów, opinię o ukaranym, jego zachowanie przed i po popełnieniu przewinienia łowieckiego, działalność na rzecz łowiectwa, naprawienie szkody, upływ czasu od popełnienia przewinienia i ukarania, rozmiar odbytej już kary i wzgląd na prewencję ogólną.
5. Uznając, że nie zachodzą przesłanki uzasadniające zastosowanie prawa łaski, sąd pozostawia prośbę bez dalszego biegu.
6. Przychylając się do prośby o ułaskawienie, sąd akta sprawy, ze swoją opinią i opinią rzecznika dyscyplinarnego, przesyła do sądu II instancji, który stosuje tryb postępowania jak w ust. 3 i 5.
7. W przypadku wydania przez Główny Sąd Łowiecki postanowienia o nadaniu wnioskowi ukaranego dalszego biegu, Przewodniczący tego Sądu przedstawia Prezydium Naczelnej Rady Łowieckiej akta wraz z opinią Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego i uzasadnionym wnioskiem o darowanie kary w całości lub w części, zamiany kary na inną lub ściśle określonego jej złagodzenia.
8. Po otrzymaniu dokumentów wskazanych w ust. 7 Naczelna Rada Łowiecka na posiedzeniu podejmuje uchwałę w przedmiocie ułaskawienia. Na posiedzenie to zaprasza Przewodniczącego GSŁ i Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego PZŁ, od których może zażądać dodatkowych informacji.


1. Główny Sąd Łowiecki sprawuje nadzór nad wojewódzkimi (okręgowymi) sądami łowieckimi.
2. W zakresie orzecznictwa nadzór ten polega na:
    a) rozpoznawaniu odwołań;
    b) udzielaniu odpowiedzi na pytania prawne;
    c) opiniowaniu postanowień w przedmiocie ułaskawienia;
    d) rozpoznawaniu rewizji nadzwyczajnych.
3. W zakresie administracji sądowej oraz pracy sekretariatów nadzór ten polega na:
    a) kontroli szybkości postępowań;
    b) kontroli terminowości wyznaczania rozpraw i sporządzania uzasadnień;
    c) kontroli terminowości wysyłania stronom wezwań i innych dokumentów;
    d) udzielaniu stosownego instruktażu i poleceń;
    e) kontroli dokumentacji sądowej.


1. Główny Rzecznik Dyscyplinarny PZŁ sprawuje nadzór nad działalnością wojewódzkich (okręgowych) rzeczników PZŁ i ich zastępców.
2. W ramach sprawowanego nadzoru może on w szczególności:
    a) zlecić wszczęcie postępowania wyjaśniającego lub dochodzenia dyscyplinarnego;
    b) zaznajamiać się z zamierzeniami prowadzącego postępowanie i w formie zarządzeń wskazywać kierunki postępowania;
    c) uczestniczyć w czynnościach dokonywanych przez wojewódzkiego rzecznika dyscyplinarnego lub osobiście je przeprowadzić;
    d) zmieniać postanowienia i zarządzenia wydane w toku postępowania przez wojewódzkiego rzecznika dyscyplinarnego;
    e) przejąć sprawę do swego prowadzenia;
    f) przejąć sprawę i zlecić jej prowadzenie wskazanemu przez siebie rzecznikowi;
    g) wydawać polecenia wojewódzkim rzecznikom dyscyplinarnym, które są dla nich wiążące.
3. Główny Rzecznik Dyscyplinarny PZŁ może wszcząć postępowanie wyjaśniające lub dochodzenie w każdej sprawie, jeżeli wcześniej postępowania takiego lub dochodzenia nie wszczął właściwy wojewódzki (okręgowy) rzecznik dyscyplinarny.


1. Główny Rzecznik Dyscyplinarny PZŁ w trybie nadzoru może uchylić prawomocne postanowienie wojewódzkiego rzecznika dyscyplinarnego o odmowie ścigania, umorzeniu dochodzenia i warunkowym umorzeniu postępowania dyscyplinarnego, jeżeli postanowienie to nie zostało zaskarżone do sądu.
2. Postanowienia, o których mowa w ust. 1 na niekorzyść obwinionego mogą być zmienione jedynie w ciągu 6-ciu miesięcy od daty ich uprawomocnienia. Po tym terminie zmiana sentencji postanowienia lub jego uzasadnienia może być dokonana jedynie w interesie obwinionego.
3. W każdym czasie można poprawić błędną kwalifikację prawną czynu, nawet jeżeli poza tym nie można uchylić lub zmienić postanowienia.


1. Wojewódzcy (okręgowi) rzecznicy dyscyplinarni sprawują nadzór nad:
    a) wykonywaniem przez zarządy wojewódzkie PZŁ, zarządy kół oraz obwinionych orzeczeń i postanowień wydanych w trybie niniejszego regulaminu;
    b) wymierzaniem przez zarządy kół, a wobec członków PZŁ niezrzeszonych w kołach łowieckich - przez ZO PZŁ środków dyscyplinarnych przewidzianych w statucie PZŁ i statutach kół, zwłaszcza w sprawach, w których nastąpiło przekazanie ścigania w myśl § 4 ust. 3 regulaminu.
2. Przewodniczący właściwego miejscowego zarządu wojewódzkiego (okręgowego) PZŁ zobowiązany jest w terminie 14 dni powiadomić wojewódzkiego (okręgowego) rzecznika dyscyplinarnego o wykonaniu kary zawieszenia w prawach członka koła łowieckiego lub wykluczenia z koła łowieckiego.


1. Orzeczenia kończące postępowanie przed sądami łowieckimi podlegają wykonaniu z chwilą uprawomocnienia się, z wyjątkiem postanowień wydanych w trybie § 53 niniejszego regulaminu, które są natychmiast wykonalne.
2. Orzeczenia o zawieszeniu w prawach członka PZŁ nakładają obowiązek złożenia broni do depozytu w ciągu 7 dni od daty wydania orzeczenia.
3. Wykonywanie orzeczonej kary zawieszenia w prawach członka PZŁ, o ile sąd nie orzekł inaczej, biegnie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, nie wcześniej jednak niż od chwili złożenia broni do depozytu lub jej zbycia.
4. W przypadku, gdy wobec obwinionego wydano postanowienie o zawieszeniu w prawach członka PZŁ w trybie § 53 niniejszego regulaminu, sąd zalicza okres zawieszenia na poczet kary, wskazując precyzyjnie dzień, od którego okres ten jest liczony.


1. Prawomocne orzeczenia kończące postępowanie i postanowienia o zawieszeniu w prawach członka PZŁ, wydane w trybie art. 53 niniejszego regulaminu, przesyła do wykonania sąd I instancji, powiadamiając o tym właściwego wojewódzkiego (okręgowego) rzecznika dyscyplinarnego.
2. Odpisy orzeczeń, o których mowa w ust. 1 przesyła się do wykonania zarządowi wojewódzkiemu (okręgowemu) PZŁ, w którym zarejestrowany jest ukarany bądź obwiniony oraz zarządom kół łowieckich, do których osoba ta należy.


1. Dane o karalności łowieckiej przechowywane są w Głównym Sądzie Łowieckim poprzez wpisanie ich do karty ewidencyjnej.
2. W karcie ewidencyjnej wpisuje się:
    a) numer sprawy dyscyplinarnej sądu pierwszej instancji;
    b) nazwę organu, który wydał orzeczenie w pierwszej instancji;
    c) datę wydania prawomocnego orzeczenia;
    d) kwalifikację prawną przypisanego czynu;
    e) wymierzoną karę;
    f) w przypadku postanowienia o warunkowym umorzeniu postępowania przez wojewódzkiego rzecznika dyscyplinarnego - dane jak w punktach a-e oraz informację o okresie próby.


1. Świadkom i biegłym wezwanym przez sąd lub rzecznika na zlecenie przewodniczącego kompletu orzekającego lub rzecznika, zwraca się na żądanie koszty przejazdu najniższą klasą najtańszego publicznego środka lokomocji.
2. Niezależnie od kosztów wymienionych w ust. 1 biegłym zwraca się na ich żądanie również wydatki rzeczywiście poniesione w związku ze sporządzeniem opinii.
3. Wypłaty kwot wskazanych w ust. 1 i 2 dokonuje ZO PZŁ właściwy ze względu na siedzibę organu wzywającego, na podstawie zarządzenia sądu łowieckiego lub rzecznika.


1. Koszty przejazdu świadków, którzy stawili się przed sądem lub rzecznikiem z inicjatywy obwinionego ponosi obwiniony.
2. Na poczet kosztów przejazdu świadków, o których wezwanie wnosi obwiniony, można zobowiązać obwinionego do wpłacenia zaliczki w wysokości i terminie wskazanym przez organ, który ma dokonać wezwania. Zaliczkę nie wykorzystaną zwraca się obwinionemu.
3. W przypadku przekazania sprawy do rozpoznania sądowi lub rzecznikowi innemu, niż wynikałoby to z przepisów o właściwości miejscowej, obwiniony ponosi koszty wymienione w ust. 1 i 2 tylko w wysokości kosztów przejazdu do siedziby organu zgodnie z § 8 niniejszego regulaminu.


1. Niezależnie od kosztów wskazanych w § 79 obwiniony uiszcza tytułem kosztów sądowych kwotę w wysokości od 100% do 1 000% rocznej składki na rzecz PZŁ.
2. Wnosząc odwołanie do sądu drugiej instancji obwiniony wpłaca tytułem zaliczki na koszty sądowe drugiej instancji kwotę w wysokości od 100% do 1 000% składki rocznej na rzecz PZŁ i dowód wpłaty dołącza do odwołania. Wysokość zaliczki określa sąd I instancji.
3. W przypadku nieopłacenia kosztów sądowych lub zaliczki na poczet kosztów odwołania i braku dowodu wpłaty, sąd pierwszej instancji ponownie wzywa obwinionego do przedstawienia dowodu wpłaty, a po upływie 14 dni, licząc od daty doręczenia obwinionemu wezwania decyzja, pomimo zaskarżenia, staje się prawomocna. Wezwanie do uiszczenia opłat doręcza się obwinionemu za potwierdzeniem odbioru.
4. W przypadku przekazania sądowi pierwszej instancji sprawy do ponownego rozpoznania, ponowne postępowanie przed sądem pierwszej instancji nie podlega opłatom wymienionym w niniejszym paragrafie.
5. Rozpatrując sprawę w drugiej instancji Główny Sąd Łowiecki może podwyższać lub obniżać wysokość kosztów sądowych orzeczonych przez sąd pierwszej instancji, a w razie skazania obwinionego, który w pierwszej instancji został uniewinniony, może zobowiązać go do poniesienia kosztów sadowych za obie instancje.
6.
    a) w przypadku prawomocnego uniewinnienia obwinionego sąd pierwszej instancji zwraca mu kwoty wpłacone na koszty sądowe;
    b) w przypadku wymienionym w p-kcie a) koszty sądowe ponosi PZŁ;
    c) w przypadku wniesienia rewizji nadzwyczajnej koszty sądowe ponosi PZŁ.
7. Postępowanie w trybie § 53 niniejszego regulaminu jest wolne od opłat sądowych.


1. W uzasadnionych przypadkach sąd łowiecki może zwolnić obwinionego, na jego wniosek, od kosztów sądowych w całości lub części.
2. W przypadku, gdy wniosek, o którym mowa w ust. 1 złożony zostanie w odwołaniu lub po wydaniu orzeczenia przez sad łowiecki pierwszej instancji lecz przed jego uprawomocnieniem się, wniosek rozpatruje na posiedzeniu niejawnym przed skierowaniem sprawy do sądu odwoławczego sąd pierwszej instancji.


1. Po upływie dwóch lat od orzeczenia kary nagany, po upływie trzech lat od odbycia kary zawieszenia w prawach członka PZŁ i po upływie pięciu lat od wymierzenia kary wykluczenia z PZŁ, na wniosek ukaranego, zarządu macierzystego koła łowieckiego lub macierzystego zarządu wojewódzkiego (okręgowego) PZŁ, sąd pierwszej instancji, po zasięgnięciu opinii macierzystego koła łowieckiego lub macierzystego zarządu wojewódzkiego (okręgowego) PZŁ w przypadku członków niezrzeszonych w kołach łowieckich, na posiedzeniu niejawnym wydaje postanowienie w przedmiocie zatarcia ukarania.
2. Postanowienie, o którym mowa w ust. 1 podlega zaskarżeniu na zasadach ogólnych.
3. Postanowienie o warunkowym umorzeniu postępowania ulega zatarciu z mocy prawa w terminie trzech miesięcy po zakończeniu okresu próby, o ile w tym czasie postępowanie nie zostanie podjęte.


W przypadku zatarcia ukarania, z kart ewidencyjnych członka PZŁ wykreśla się zapisy, o których mowa w § 77.


1. Akta prawomocnie zakończonych postępowań archiwizuje:
    a) ZG PZŁ w odniesieniu do akt GSŁ i GRD;
    b) ZO PZŁ w odniesieniu do akt OSŁ i ORD.
2. Akta spraw zakończonych przechowywane są w archiwum co najmniej przez 10 lat, po którym to terminie podlegają zniszczeniu.


Uchyla się Regulamin postępowania sądów łowieckich i rzeczników dyscyplinarnych, uchwalony przez Naczelną Radę Łowiecką w dniu 29 czerwca 1988 roku.


Sprawy wszczęte przed wejściem w życie niniejszego Regulaminu toczą się przed sądami i rzecznikami dyscyplinarnymi właściwymi miejscowo zgodnie z przepisami obowiązującymi w chwili rozpoczęcia sprawy.


Regulamin wchodzi w życie z dniem 31 maja 1998 roku.